Küresel askeri harcamalar, 2024 yılında jeopolitik gerilimlerin etkisiyle rekor seviyeye ulaştı. Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) raporuna göre, harcamalar bir önceki yıla göre reel olarak %9,4 artarak 2 trilyon 718 milyar dolara yükseldi. Bu artışta Avrupa ve Orta Doğu'daki askeri harcamalardaki keskin yükseliş etkili oldu. Peki, bu rekor artışın ardında yatan sebepler neler ve Türkiye bu tablodaki yerini nasıl koruyor?
Küresel Askeri Harcamalardaki Artışın Nedenleri
Dünya genelinde askeri harcamaların son 10 yıldır sürekli arttığı ve 2024'teki artışın Soğuk Savaş'ın sona ermesinden bu yana en yüksek seviyede olduğu belirtiliyor. Bu artışın temel nedenleri arasında şunlar yer alıyor:
- Jeopolitik Gerilimler: Özellikle Ukrayna-Rusya savaşı ve Orta Doğu'daki istikrarsızlık, ülkelerin savunma bütçelerini artırmasına neden oldu.
- NATO'ya Bağlılık: ABD'nin NATO ittifakına olan bağlılığına dair şüpheler, Avrupa ülkelerinin askeri harcamalarını artırmasında etkili oldu.
- Bölgesel Çatışmalar: Çeşitli bölgelerdeki çatışma potansiyeli, ülkelerin caydırıcılıklarını artırma ihtiyacını doğurdu.
Türkiye'nin Askeri Harcamaları ve Bölgedeki Rolü
SIPRI raporuna göre Türkiye'nin askeri harcamaları 2015-2024 döneminde %110 arttı. Geçen yıl ise bu harcamalar bir önceki yıla göre %12 artarak 25 milyar dolara ulaştı. Türkiye'nin bu artışı, bölgedeki güvenlik riskleri ve savunma sanayine yaptığı yatırımlarla paralel seyrediyor.
Türkiye'nin askeri harcamalarındaki artışın nedenleri:
- Bölgesel Güvenlik Tehditleri: Türkiye, çevresindeki istikrarsızlık ve terör tehditleri nedeniyle savunma harcamalarını artırmak zorunda kalıyor.
- Savunma Sanayi Hamlesi: Yerli savunma sanayine yapılan yatırımlar, ülkenin dışa bağımlılığını azaltmayı hedefliyor.
- Aktif Dış Politika: Türkiye'nin bölgesel ve küresel arenadaki etkin rolü, askeri kapasitesini güçlendirme ihtiyacını doğuruyor.
Dünya Askeri Harcamalarında İlk Beş Ülke
2024 yılında en çok askeri harcama yapan beş ülke şu şekilde sıralanıyor:
- ABD: 997 milyar dolar
- Çin: 314 milyar dolar
- Rusya: 149 milyar dolar
- Almanya: 88,5 milyar dolar
- Hindistan: 86,1 milyar dolar
Bu beş ülkenin harcamaları, dünya askeri harcamalarının %60'ını oluşturuyor. Özellikle ABD'nin harcamaları, küresel askeri harcamaların %37'sini ve NATO askeri harcamalarının %66'sını oluşturarak dikkat çekiyor.
Küresel askeri harcamalardaki bu rekor artış, dünya genelindeki jeopolitik gerilimlerin ve güvenlik kaygılarının bir yansıması olarak değerlendirilebilir. Ülkelerin savunma bütçelerini artırması, bölgesel ve küresel güvenlik dengelerini etkilemeye devam edecek gibi görünüyor. Türkiye'nin de içinde bulunduğu bu süreçte, savunma sanayine yapılan yatırımlar ve bölgesel güvenlik politikaları ön plana çıkıyor. Bu durumun uzun vadede toplumlar üzerinde ekonomik ve sosyal etkileri olacağı da unutulmamalı.
